موسی ابن سموئیل ابن تِبون

تولد: مارسی، فرانسه؛ شکوفایی: مونپلیه، فرانسه، 637-682/ 1240-1283

موسی بن سَمَوئیل از خویشان یعقوب بن مخیربن تبون [تبان] و پدر یهودا بن موسی بن تبون است که در مناقشاتی که میان پیروان ابن میمون و مخالفان وی در مونپلیه(1) درگرفت، جانب ابن میمونیان را گرفت. موسی بن سموئیل قسمت اعظم عمر خود را در مونپلیه گذراند. آثار بسیاری نوشت که اکثر آنها تفاسیری بر عهد عتیق و تلمود است. یکی از این تفاسیر رساله ای است درباره اوزان و مقادیر آن دو کتاب.
شهرت ابن تبون به سبب ترجمه های او از عربی به عبری است که در آن میان از آثار زیر می توان نام برد: شروح ابن رشد بر اسماع الطبیعی، السماء و العالم، الکون و الفساد، الآثار العلویه، النفس، الحس و المحسوس، ما بعد الطبیعه، المسائل الطبیعی یا ما بال ارسطو؛ شرح ثامسطیوس(2) بر کتاب لام (لاندا) از ما بعد الطبیعه ارسطو؛ کتاب الحدائق بَطَلیوسی؛ کتاب المبادی فارابی؛ کتاب السراج، کتاب الفرائض، مقاله فی صناعه المنطق (هر سه درباره فلسفه و دین]؛ پرهیز غذایی، زهرها و پاد زهرها، شرحی بر فصول بقراط [هر سه درباره پزشکی] اثر ابن میمون؛ اصول اقلیدس؛ «مدخل علم نجوم» اثر اَغانیس؛ کتاب الاُکَر ثاوذوسیوس بیثینیایی؛ اصلاح المجسطی جابر بن اَفلَح؛ «رساله درباره حساب و جبر» از محمد حَصّار؛ کتاب الهیئه بَطروجی؛ ایساغوجی حنین فی صناعه جالینوس [همان المسائل فی الطب حنین بن اسحاق است]؛ زاد المسافر ابن جَزّار؛ الارجوزه فی الطب ابن سینا؛ التریاق و التقسیم و التشجیر (تقاسیم العِلَل) رازی.

کتابشناسی

برای اطلاع از نسخ خطی نگاه کنید به
Moritz Steinchneider, Die hebraischen Ubersetzungen des Mittelalters... (Berlin, 1893; repr.Graz.,1956), index,1062,
و منابعی که در آنجا آمده است. برای اطلاعات کلی نگاه کنید به
E. Renan and A.Neubauer , Rabbins francais (Paris, 1877), repr. from Histoire litteraire de la France; George Sarton, Introduction to the History of Science, II(Baltimore, 1931), 847 and index; and Max Schloessinger, in Jewish Encyclopedia, VI(New York, 1906), 545-548.

پی نوشت ها :

1. Montpellier
2. Themistius

منبع: گیلسپی، چارلز کولستون؛ (1389)، زندگینامه‌ی علمی دانشمندان اسلامی (جلد نخست)، ترجمه‌ی جمعی از مترجمان، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ چهارم